|
кўришингиз мумкин. Аллоҳ билур, сизлар билмассиз. 217. Сиздан «шаҳри ҳаром» — уруш ҳаром бўлган ойда жанг қилиш ҳақида сўрайдилар. Айтинг: «У ойда жанг қилиш катта гуноҳдир. Аллоҳнинг йўлидан тўсиш, Унга ишонмаслик ва Масжидул Ҳаромдан (яъни Маккадан) тўсиш ва ундан аҳлларини қувиб чиқариш Аллоҳ наздида улуғроқ гуноҳдир. Фитна (алдаш) ўлдиришдан-да каттароқ гуноҳдир. Улар (кофирлар) қўлларидан келса то динингиздан қайтаргунларича сизлар билан уришаверадилар. Сизлардан ким ўз динидан қайтиб, динсиз ҳолда ўлса, ундай кимсаларнинг қилган амаллари дунёю охиратда беҳуда кетур. Улар дўзах эгаларидир ва унда абадий қолажаклар. 218. Имон келтирган, (ватанларидан) ҳижрат қилган, Аллоҳ йўлида курашган зотлар — ана ўшалар Аллоҳнинг раҳматидан умидвордирлар. Аллоҳ мағфират ва раҳм-шафқат қилгувчидир“. [2:216-218]
Аллоҳ Таоло бу оятларда юқорида айтиб ўтилган ўша оқимга тегишли бир неча шаръий ҳукмларни баён қилади:
1. Жиҳод фарздир. Бу оятда шунга далолат бор. Ундан ташқари жиҳод мавзусидаги далиллар тўлиб-тошиб ётибди.
Бу оятдан қуйидаги маънолар англашилади:
а) (كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ жанг қилишингиз фарз қилинди). Бу мусулмонларга Аллоҳ Таоло томонидан жанг қилиш ҳақида берилган фармондир. Унда уришиш талаб қилиняпти.
б)
وَهُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ
(Сизларга ёқмасада) деган иборанинг қўлланаётгани бу ердаги талабнинг қатъийлигига, унинг фарзлигига қаринадир. Чунки ёқтирмаслик дегани шу ишда машаққат бор, деганидир. Машаққати бор ишни талаб қилиш эса, талабнинг қатъийлигига далилдир. Акс ҳолда машаққат ҳақида гапириб ўтиришнинг ҳожати қолмасди. Зеро, агар талаб қатъий бўлмаса, мукаллаф уни бажармаслиги ҳам мумкин бўлади. Шунга кўра, агар бу ердаги талаб қатъий бўлмайдиган бўлса, машаққат ҳақида гапириш ортиқча бўлиб қолган бўларди.
Бир ишни талаб қилиш ёнига унинг машаққати ҳақидаги гап ҳам қўшилибдими, демак, бу талаб қатъийдир, уни бажариш фарздир. Бу нарса усул фанида шундай баён қилинган.
Кейин Аллоҳ Таоло инсон зотининг гоҳида ўзига оғир бўлган ишни ёмон кўришини, аслида эса шу иш ортидан унга улуғ-улуғ савоблар келишини, келгусидаги катта-катта муваффақиятларни ўйламасдан нақд, бўлиб турган воқедан таъсирланишини ва шундан
195-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208